یکی از مسائل مهمی که در نظام آموزش و پرورش ما نادیده گرفته می شود ، توجه به امر آزمایش و تجربه های عینی و عملی دانش آموزان در مدارس است . انسان از همان اوان کودکی به طور ذاتی تمام تلاش خود را به این امر معطوف می دارد که از پیرامون و اشیای موجود در آن شناخت پیدا کند و یکی از بهترین روش های یاد گیری را تجربه ی عملی می داند و با لمس اشیای پیرامون خویش ، بازی با آن ها ، نقاشی کردن و ... می خواهد به این شناخت برسد . این مسئله نشان می دهد که قبل از آموزش و یاد گیری حروف آزمایش ، بازی و تجربه است که پایه ی اصلی فهمیدن و درک صحیح را می سازد . حال اگر این آزمایش ها و بازی ها با راهنمایی افراد بزرگتر ، با تجربه تر و کاردان ، با کیفیتی در حد بالا یا لا اقل در حد قبل قبول انجام گیرد ، می تواند آگاهی فردی را بالا ببرد و از همان کودکی ، جهت گیری مناسبی برای توسعه ی علمی و افزایش خلاقیت ذهنی و کارایی انسان داشته باشد .
آزمایشگاه و وسایل کمک آموزشی ، اعم از ساده و پیچیده ، به عنوان ابزاری برای تسهیل امر تدریس و یاد گیری در نظام آموزشی به کار می رود . این وسایل از این حیث که تئوری و عمل را با هم ترکیب کرده ة باعث ماندگاری یادگیری و تنوع بخشی در کلاس درس می شوند ، حائز اهمیتند . به همین دلیل گفته اند :
آن چه یک دید کند ادراک آن سا ل ها نتوان نمودن با بیان
آزمایشگاه مدارس می تواند جایگاهی بسیار تأ ثیر گذار در امر آ موزش داشته باشد ، مشروط بر آن که توجه کافی به آن بشود و امکانات خوبی مثل وسایل ابزار ، مواد ، فضای مناسب و کادر مجرب و آموزش دیده در اختیار داشته باشد . در این صورت ، به طور حتم اثر آزمایشگاه را در امر آموزش به خوبی خواهیم دید .
به نظر می رسد بهتر آن است که از همان دوره ی ابتدایی به آزمایشگاه بهای لازم داده شود و با تأ مین امکاناتی متناسب با سن دانش آموزان ، بستر و زمینه ی مناسب برای روشن شدن ذهن کودکان ،شکوفایی استعداد های آنان و تقویت جرئت برای دست زدن به خلاقیت و ابتکار فراهم شود .
متأ سفانه ، آزمایشگاه ، هرگز جایگاه خاص خود را در نظام آموزش و پرورش ما نداشته است . در حال حاضر ، در بیش از نیمی از مدارس دوره ی راهنمایی و متوسطه ی روستایی و شهری اصلأ آزمایشگاه وجود خارجی ندارد یا بسیاری از مدارس اجبارأ به یک اتاق با چند صندلی و کمد و با وسایل اندک بسنده کرد ه اند و یکی از همکاران ، که در اغلب موارد با وسایل آزمایشگاهی و کار کردن با آن ها آشنایی کافی ندارند ، بع عنوان متصدی آزمایشگاه گمارده شده است و همه ی این اقدامات فقط به خاطر آن است که به بخش نامه های وزارتی
عمل کرده باشند . حال آن که همه به اتفاق اذعان دارند که چنین آزمایشگاه هایی با آن امکانات محدود ، فایده چندانی ندارند و فقط موجب اتلاف بود جه و نیروی انسانی می شوند . بی توجهی به امر آزمایش در کشور ما ، صدمات بزرگی به آموزش زده است ، بنابراین ضروری است وزارت آموزش و پرورش از میان کارکنان خود افراد علاقه مند را انتخاب کند و با ارائه دوره های آ موزشی خاص افرادی مجرب و متخصص در امر آزمایشگاه تربیت نماید و به این متصدیان کار شناس ، از نظر معنوی و مادی توجه ویژه مبذول شود . هم چنین با اختصاص بود جه ی لازم ، مدارس را به امکانات مناسب آزمایشگاهی مجهز کند و آزمایش را به عنوان یک درس در برنامه های آموزشی و کلاسی دانش آموزان لازم ا لاجرا سازد . تا بدین ترتیب شاید یکی از رکن های اصلی آموزش ، یعنی آزمایش و تجربه ی عملی ، جایی بگیرد و زمینه ی رشد و شکوفایی ذهنی و خلاقیت دانش آموزان را فراهم آورد . امیدواریم بانگاهی دوباره به امر آزمایش و جایگاه آزمایشگاه در برنامه های کلان آموزشی کشور ، دانش آموزان از رخوت و کسالت معلم محوری و یاد گیری صرفأ نظری در کلاس درس رهایی یافته ، به محیط عمل و تلاش دانش آموز محور در کار های عملی و تجربی آزمایشگاه هدایت شوند ، چرا که آزمایش :
1 – دانش آموزان را از حالت ذهنی خارج کرده ، یادگیری را ملموس و عینی می کند .
2 – موجب برانگیختن حس کنجکاوی و تفکر خلاق می شود .
3 – اثر خستگی جسمی و ذهنی دانش آموزان را کاهش می دهد .
4 – توانایی اندیشیدن و استدلال را در دانش آموزان افزایش می دهد .
5 – موجب تنوع آموزشی می شود .
و ...
منبع : مجله ی پیوند دی 1386